شبیه سازی یک مدل تعادل عمومی قابل محاسبه برای اصلاحات تجاری و فقر در اقتصاد ایران

در این مطالعه، اثرات کاهش تعرفه های وارداتی بر شاخص های فقر در چارچوب مدل تعادل عمومی قابل محاسبه (cge) که به عنوان روشی برتر جهت بررسی اثر سیاست ها بر کل اقتصاد شناخته شده است، صورت گرفته است. مطالعه بر پایه دو نوع داده بنا شده است. نخست ماتریس حساب های اقتصادی سال 1385 که پارامترهای مدل تعادل عمومی بر اساس آن واسنجی شده است و دوم داده های مربوط به مخارج 2000 خانوار است که به دو گروه روستایی و شهری تقسیم شده است. اثرات کاهش تعرفه بر قیمت های کالاهای مرکب به صورت درون زا در مدل تعادل عمومی تعیین شد. سپس قیمت های کالاهای مرکب در سطوح مختلف کاهش نرخ تعرفه های وارداتی جهت محاسبه شاخصهای فقر به کار گرفته شد. چندین شاخص جهت بررسی فقر، ارائه شده اند که در این تحقیق از fgt که متداولتر است، استفاده گردید. نتایج مطالعه نشان داد که در سال پایه، 43/25 درصد خانوارهای روستایی و 7/36 درصد از خانوارهای شهری زیر خط فقر قرار دارند. همچنین نتایج مشخص کرد که دو شاخص شکاف و شدت فقر برای هر دو گروه مورد مطالعه (خانوارهای روستایی و شهری) با کاهش تعرفه های وارداتی بطور پیوسته کاهش می یابد. اما میزان بهبود در هر دو شاخص یاد شده در مورد خانوارهای روستایی بیش از خانوارهای شهری است. سرانجام اینکه با کاهش میزان تعرفه های وارداتی به میزان 100 درصد، شاخص شکاف فقر در خانوارهای روستایی و شهری به ترتیب به میزان 05/4 و 33/3 درصد کاهش می یابد. در صورتی که در همین سطح کاهش تعرفه، شاخص شدت فقر در جوامع روستایی و شهری به ترتیب به میزان 5/4 و 4 درصد کاهش می یابد. اثر تمامی سطوح کاهش تعرفه (10، 20، 30 ، 50 و 100 درصد) بر شاخص نسبت سرشمار فقر در خانوارهای روستایی یکسان و به میزان کمتر از 1 درصد است. حال آنکه در خانوارهای شهری نسبت سرشمار با کاهش تعرفه به میزان 10 درصد تغییر نمی کند و با افزایش میزان کاهش تعرفه وارداتی به میزان 50 درصد نیز نسبت سرشمار فقر تنها به میزان 14/0 درصد کاهش می یابد اما با کاهش تعرفه به میزان 100 درصد، این شاخص به میزان 32/2 درصد کاهش می یابد.